گوناگون/ صلوات شعبانیه؛ کشتی نجات

 

 

   

تسنیم/ در فرازی از صلوات شعبانی? امام سجاد(ع) اهل‌بیت همچون کشتی نجات در موج‌های سهمگین‌اند که هرکس به آن متمسک شود، نجات می‌یابد و هرکس از آن بازماند، غرق می‌شود.

صلوات شعبانیه یکی از ادعیه منسوب به امام سجاد علیه السلام است. آنچه در صلوات شعبانیه آمده، بیشتر تأکید بر جایگاه اهل‌بیت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و امامان شیعه صلوات الله علیهم اجمعین است. اهل‌بیت، گنجینه علم، محل رفت‌وآمد فرشتگان، جایگاه رسالت الهی و محل نزول وحی هستند. در فرازی از این مناجات می‌خوانیم «اللّ?هُمَّ صَلِّ عَلى? مُحَمَّدٍ وَآلِ‌مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ، یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَها، وَیَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا، الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ، وَالْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ، وَاللَّازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ»؛ یعنی خدایا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، کشتی روان در اقیانوس‌های عمیق، هرکه به آن توسل جوید ایمنی یابد و هرکه آن را رها کند غرق شود، پیش‌افتاده از آن‌ها از دین خارج است و عقب‌مانده از آنان نابود است و همراه آنان ملحق به حق است.

در این فراز، این انوار مقدس همچون کشتی نجات در موج‌های سهمگین هستند که هرکس به آن متمسک شود، نجات می‌یابد و هرکس از آن بازماند، غرق خواهد شد و هرکه با آنها همراهی کند، به حق محلق شود، با این مثال درمی‌یابیم که اهل‌بیت وحی سکان‌داران شیعیان برای عبورشان از امواج سهمگین دنیا به‌سوی ساحل نجاتند، در این راستا شیعیان از مسافران این کشتی‌اند و باید تابع سکان‌دار خویش باشند. جالب است که رسول خدا صلّی الله علیه و آله در روایتی که نزدیک به مضمونِ این فراز از صلوات شعبانیه است، فرمود «إِنَّ مَثَلَ‏ أَهْلِ‏‌بَیْتِی فِی أُمَّتِی‏ کَمَثَلِ سَفِینَةِ نُوحٍ‏ فِی قَوْمِهِ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهَا غَرِق‏»؛ یعنی اهل‌بیتم میان امّتم مانند کشتى نوح میان قومش هستند که هرکه سوار شد، نجات یافت و هرکه از آن روى گرداند، غرق شد. (کتاب سلیم‌بن قیس الهلالی، ج‏2، ص: 560)

نکته دیگر اینکه این فراز از صلوات شعبانیه ما را به مرور قصه نوح نبی علیه السلام هدایت می‌کند. در این داستان، کشتی نوح که متشکل از یک‌سری تخته چوب و ریسمان‌های سست بود، به‌صورتی اعجاب‌انگیز و البته تحت نظارت الهی، میان آن طوفان دریای حیرت‌انگیز قرار می‌گیرد و بدون هیچ‌گونه آسیبی به ساحل نجات می‌رسد؛ ضمن آنکه به‌تعبیر قرآن، ارتفاع امواج آن به‌اندازه یک قله کوه بود، از این جهت همراهی با هادیان الهی که در رأس آنها اهل‌بیت وحی قرار دارند، مساوی با عبور از امواج پرخطر دنیا و رسیدن به ساحل نجات و فلاح و رستگاری است.